Porady Prawne

Jak dowiedzieć się gdzie znajduję się majątek naszego dłużnika?

Aby skutecznie dochodzić wierzytelności niezbędne jest posiadanie przez wierzyciela wiedzy o majątku dłużnika. Wiedzę tę powinniśmy szukać w instytucjach, które zajmują się tym w sposób zawodowy np. Banki, ale może zdarzyć się tak, że to nie wystarcza. Przed złożeniem wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego dobrym posunięciem jest uzyskanie wiedzy o majątku dłużnika. Dobrze jest wiedzieć w jakich formach, jakie dane, jakie rejestry, są dostępne bezpośrednio lub pośrednio wierzycielowi i do czego tak naprawdę upoważnia posiadanie tytułu wykonawczego. Wierzyciel ma tu pewną przewagę. Dłużnik nie jest pewny czy wierzyciel posiada już tytuł wykonawczy i czy złożył wniosek egzekucyjny. Zgodnie z § 213 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 1987 r. Regulamin wewnętrznego urzędowania sądów powszechnych (Dz. U. Nr 38 poz. 218) klauzula wykonalności poleca i rozkazuje wszystkim urzędom i osobom, których to może dotyczyć, aby postanowienia tytułu egzekucyjnego wykonały oraz gdy będą o to prawnie wezwane, udzieliły pomocy. Z faktu posiadania tytułu wykonawczego wynikają dla wierzyciela konkretne uprawnienia, nie zawsze musi korzystać z pomocy komornika w prowadzeniu wywiadu. Trzeba generalnie stwierdzić, że zasadniczo rejestry urzędowe stoją otworem przed wierzycielem, który posiadając klauzulę wykonalności ma wykazany w odpowiedni sposób interes prawny w ubieganiu się o informację.

Poniżej powołuję przykładowe rejestry:

1) z art. 7a ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101 poz. 1178) wynika, że ewidencja działalności gospodarczej jest jawna i dane osobowe w niej zawarte nie podlegają przepisom ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t.jedn.: Dz. U. 2002 r. Nr 101 poz. 926),

2) w art. 37 ust. 3 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. Nr 124 poz. 1154) ustalono, że rejestr pośredników ubezpieczeniowych jest jawny i dostępny dla osób trzecich,

3) § 14 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 maja 1998 r. w sprawie sposobu prowadzenia rejestru funduszy emerytalnych, wzoru tego rejestru oraz szczegółowego trybu postępowania w sprawach o wpis do rejestru funduszy emerytalnych (Dz. U. Nr 69 poz. 456) oraz § 16 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 6 paĽdziernika 2004 r. w sprawie sposobu prowadzenia rejestru funduszy inwestycyjnych, wzoru tego rejestru oraz szczegółowego trybu postępowania w sprawach o wpis do rejestru funduszy (Dz. U. Nr 226 poz. 2294) stanowią, że każdy może, pod nadzorem sekretarza sądowego, przeglądać rejestr oraz złożone do akt dokumenty stanowiące podstawę wpisu, a zaświadczenia, odpisy i wyciągi z rejestru są wydawane osobie, która wykaże interes prawny w ich uzyskaniu,

4) art. 80c ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.jedn.: Dz. U. 2005 r. Nr 108 poz. 908) nie daje bezpośrednio wierzycielowi dostępu do danych zawartych w centralnej ewidencji pojazdów, ale dostęp do nich ma komornik sądowy. Minister właściwy do spraw administracji publicznej może jednak udostępnić dane lub informacje zgromadzone w ewidencji innym podmiotom, w tym osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkom organizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej, jeżeli wykażą swój uzasadniony interes,

5) ustawa z dnia 3 lipca 2002 r. Prawo lotnicze (Dz. U. Nr 130 poz. 1112) art. 34 upoważnia do wydawania wypisów z rejestru na wniosek zainteresowanych podmiotów,

6) § 44 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23 stycznia 2003 r. w sprawie rejestru okrętowego i postępowania rejestrowego (Dz. U. Nr 47 poz. 400), wyciągi z rejestru wydaje się zainteresowanym,

7) rejestr zastawów, wraz z dokumentami złożonymi do rejestru, jest jawny a odpisy z rejestru zastawów, stanowiące dowód wpisu, a także zaświadczenia o braku wpisu zastawcy lub zastawcy i przedmiotu zastawu wydawane są na wniosek każdego, kto tego zażąda (zgodnie z art. 37 ustawy z dnia 6 grudnia 1996 r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów - Dz. U. Nr 149 poz. 703),

8) art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (t.jedn.: Dz. U. 2006 r. Nr 139 poz. 993) dane ze zbiorów meldunkowych, zbioru PESEL oraz ewidencji wydanych i utraconych dowodów osobistych mogą być udostępnione osobom i jednostkom organizacyjnym - jeżeli wykażą w tym interes prawny,

9) zgodnie z art. 15 ustawy z dnia 13 paĽdziernika 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (t.jedn.: Dz. U. 2004 r. Nr 269 poz. 2681) dane zawarte w tej ewidencji udostępnia się komornikom sądowym i organom egzekucyjnym wymienionym w odrębnych przepisach - w związku z prowadzonym postępowaniem egzekucyjnym,

10) art. 83 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (t.jedn.: Dz. U. 2004 r. Nr 161 poz. 1688) ustala, że odpisy aktów stanu cywilnego i zaświadczenia o dokonanych w księgach stanu cywilnego wpisach lub o ich braku mogą być również wydane na wniosek wierzyciela, który wykaże w tym interes prawny,

11) art. 36[1] ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (t.jedn.: Dz. U. 2001 r. Nr 124 poz. 1361)księgi wieczyste są jawne, a każdy może przeglądać księgi wieczyste w obecności pracownika sądu. Natomiast akta księgi wieczystej może przeglądać także osoba mająca interes prawny .

Dobrym posunięciem jest przeanalizowanie przelewów bankowych od dłużnika ponieważ na tej podstawie dowiemy się jakimi rachunkami bankowymi dysponuje dłużnik co w konsekwencji pozwoli na zajęcie rachunku przez komornika. Korespondencja z dłużnikiem pomaga ustalić jego adresy adresy, co daje szansę na uzyskanie informacji gdzie dłużnik prowadził działalność a także może pomóc w ustaleniu własności nieruchomości. Sprawdzenie stanu cywilnego dłużnika, poprzez uzyskanie odpisu aktu małżeństwa, danych osób zameldowanych pod znanymi adresami dłużnika daje możliwość do poznanania nazwisk, imion i adresów najbliższej rodziny może mieć ogromne znaczenie w sytuacji gdy okaże się, że obecnie właścicielem majątku dłużnika jest jego rodzina. Otwiera się wtedy pole do rozważenia wniesienia powództwa o orzeczenie o bezskuteczności rozporządzeń majątkowych w trybie art. 527 i następnych ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny. Istnieją także formy procesowe umożliwiające wierzycielowi ustalenie majątku dłużnika, czy to bezpośrednio czy też za pośrednictwem komornika, także przed wszczęciem egzekucji .

Można tu wymienić w szczególności:

1) postępowanie o wyjawienie majątku, uregulowane w art. 913-920[1] kodeksu postępowania cywilnego,

2) żądanie przez komornika składania wyjaśnień i zasięganie przez niego informacji (art. 761 kodeksu postępowania cywilnego),

3) złożenie w wypadku podejrzenia popełnienia przestępstwa odpowiedniego zawiadomienia; często czynności procesowe doprowadzają do wyczerpującego ustalenia majątku podejrzanego.