Porady Prawne

Różnice pomiędzy spółka cywilną a spółką jawną.

Decydując się na założenie działalności gospodarczej przyszli wspólnicy stają przed wieloma trudnymi wyborami. Jednym z nich jest wybór formy, w jakiej ma być prowadzona działalność. Osoby rozpoczynające przygodę z własnym biznesem często wahają się pomiędzy podjęciem działalności w formie spółki cywilnej a podjęciem działalności w formie spółki jawnej. Po pierwsze, spółka cywilna jest stosunkiem cywilnoprawnym, który powstaje na skutek zawarcia umowy. Jest zobowiązaniem uregulowanym w kodeksie cywilnym. Przez umowę spółki wspólnicy zobowiązują się dążyć do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego poprzez działanie w sposób oznaczony, a w szczególności przez wniesienie wkładów. Spółka jawna jest regulowana przez kodeks spółek handlowych, który definiuje ją jako spółkę osobową, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą i nie jest żadną inną spółką handlową. W przypadku spółki cywilnej za przedsiębiorcę uznaje się jedynie jej wspólników i to w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej. Warto jednak zauważyć, że w świetle kodeksu pracy pomimo braku podmiotowości prawej może i zwykle jest pracodawcą. Spółka jawna może nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywaną Po drugie, cechą spółki cywilnej jest zasada niezmienności składu osobowego wspólników, co oznacza iż nowy wspólnik może przystąpić wyłącznie poprzez zmianę umowy spółki. Spółka jawna może istnieć po śmierci, upadłości czy wystąpieniu wspólnika.

Po trzecie umowa spółki cywilnej powoduje pomiędzy wspólnikami powstanie specyficznej współwłasności łącznej, która jest nazywana współwłasnością do niepodzielnej ręki. Oznacza to, iż utworzony majątek jest majątkiem wszystkich wspólników a nie majątkiem spółki i jednocześnie ten odrębny majątek nie wchodzi w skład majątków poszczególnych wspólników. Majątek spółki jawnej stanowi natomiast wszelkie mienie wnoszone jako wkład oraz mienie nabyte w czasie istnienia spółki. Majątek jest zatem tworzony z wkładów (tzw. majątek pierwotny) i innych składników majątkowych, które spółka nabywa w toku działalności. Koniecznym elementem umowy spółki jawnej jest ustalenie wnoszonych wkładów.

Odpowiedzialność za zobowiązania w spółce jawnej jest odpowiedzialnością osobistą, nieograniczoną i pierwszorzędną. Odpowiedzialność osobista oznacza, iż wierzyciel będzie mógł sięgnąć do majątku osobistego wspólników według własnego wyboru, a odpowiedzialność pierwszorzędna oznacza, iż wierzyciel nie musi najpierw wykorzystać możliwości zaspokojenia z majątku spółki, a dopiero w przypadku gdyby tego majątku nie wystarczyło do majątku wspólników. Odpowiedzialność w spółce jawnej kształtuje się nieco inaczej niż w spółce cywilnej. Spółka jawna bowiem zaciąga zobowiązania we własnym imieniu jako odrębny podmiot. Kodeks spółek handlowych precyzyjnie określa cechy odpowiedzialności, która jest bezpośrednia, osobista, solidarna, nieograniczona i subsydiarna. Ten ostatni przymiot oznacza, iż wierzyciel spółki, co do zasady, może prowadzić egzekucję z majątku wspólników tylko wtedy gdy egzekucja z majątku spółki okaże się bezskuteczna.

Spółka cywilna ponadto może zostać przekształcona w zarówno w spółkę jawną jak i w inną spółkę prawa handlowego. Może do tego dojść w sposób obligatoryjny jak i fakultatywny.

Reasumując, spółki prawa handlowego (w tym spółka jawna) co do zasady są przedsiębiorcami i działają pod firmą, a w spółce cywilnej status przedsiębiorcy odnosi się jedynie do wspólników i to w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej. Spółka jawna posiada podmiotowość prawną, a cywilna nie ma zdolności prawnej. Spółka jawna posiada swój własny majątek, można zmienić jej skład, gdy zaś w spółce cywilnej obowiązuje zasada niezmienności składu osobowego, a majątek jest majątkiem wspólników. Obie spółki wiele jednak wiele łączy i zarazem wiele dzieli, ale konsekwencje wyboru formy działalności będą ponosić wyłącznie wspólnicy, dlatego decyzję o wyborze formy należy starannie przemyśleć i oczywiście wybrać opcję najkorzystniejszą dla wspólników. Przede wszystkim trzeba zwrócić uwagę na to, z kim zakładamy spółkę, ile wiemy o naszych przyszłych wspólnikach oraz jakie wkłady mamy zamiar wnieść.

Pozdrawiam

Leszek Poręba